Chỉ số ROE là gì? Cách tính ROE và áp dụng vào thực tế

Chỉ số ROE là một trong những chỉ số quan trọng được các nhà đầu tư và cổ động sử dụng trong phân tích tài chính để đánh giá khả năng sử dụng vốn và sinh lời của một công ty. Vậy chỉ số ROE là gì? Cách tính ROE như thế nào? Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của VayOnlineNhanh nhé!

ROE là gì?

ROE (Return On Equity) là thuật ngữ được sử dụng để chỉ tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của một công ty. Đây là một chỉ số quan trọng trong phân tích tài chính, được sử dụng để đo lường khả năng sử dụng vốn hiệu quả và khả năng sinh lời của một doanh nghiệp.

Chỉ số ROE cho thấy tỷ lệ phần trăm của lợi nhuận mà một công ty tạo ra trên vốn chủ sở hữu của nó. Nó cho biết mức độ hiệu quả mà công ty sử dụng vốn và khả năng tạo ra lợi nhuận từ số vốn mà cổ đông đã đầu tư. ROE không chỉ cho biết khả năng sinh lời của công ty mà còn cho phép so sánh với các công ty trong cùng ngành hoặc với các công ty khác trong quá khứ.

Đối với các nhà đầu tư, ROE là một chỉ số quan trọng để đánh giá tiềm năng của một công ty. Nó giúp nhà đầu tư hiểu được công ty đang sử dụng vốn đầu tư của mình như thế nào và tạo ra bao nhiêu lợi nhuận. Những công ty có ROE cao thường được coi là có khả năng sinh lời tốt và hấp dẫn cho các nhà đầu tư.

Ý nghĩa của ROE đối với doanh nghiệp và các nhà đầu tư

ROE là một chỉ số được sử dụng rất nhiều trong phân tích tài chính mang đến nhiều ý nghĩa quan trọng cho cả doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Chỉ số ROE thể hiện sức khỏe của doanh nghiệp và có thể giúp nhà đầu tư hiểu được khả năng tạo ra lợi nhuận từ số vốn mà họ đầu tư.

Khi ROE có giá trị dương, điều này cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động có lãi. Chỉ số này là một đánh giá tích cực về khả năng tận dụng vốn và sinh lời của doanh nghiệp. Ngược lại, nếu ROE âm, điều này cho thấy doanh nghiệp đang gặp khó khăn và có thể đang hoạt động thua lỗ.

ROE cao có thể cho thấy doanh nghiệp có tiềm năng phát triển và có khả năng tạo ra lợi nhuận lớn hơn. Điều này làm cho ROE trở thành một chỉ số quan trọng trong việc đánh giá và lựa chọn đầu tư vào các công ty. Nhà đầu tư có thể xem ROE là một tiêu chí để cân nhắc đưa cổ phiếu vào danh mục đầu tư của mình.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm quy mô của doanh nghiệp, lĩnh vực kinh doanh, thời vụ kinh doanh và mức độ rủi ro. Vì vậy, việc so sánh ROE giữa các doanh nghiệp phải xem xét các yếu tố này để có được một cái nhìn toàn diện.

ROE không chỉ quan trọng đối với nhà đầu tư, mà còn là một chỉ tiêu được doanh nghiệp quan tâm. ROE cao cho thấy công ty đang kinh doanh tốt và ban lãnh đạo có thể tiếp tục duy trì chiến lược kinh doanh hiện tại. Ngược lại, nếu ROE thấp, ban lãnh đạo công ty cần nghiên cứu và thay đổi chiến lược kinh doanh để đạt hiệu quả tốt hơn và tăng cường khả năng sinh lời.

Cách tính ROE

Để tính toán ROE từ Báo cáo tài chính của doanh nghiệp, bạn có thể làm theo các bước sau:

• Bước 1: Xác định lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định. Lợi nhuận sau thuế là lợi nhuận ròng mà công ty tạo ra sau khi đã trừ đi các chi phí liên quan.
• Bước 2: Tìm kiếm số liệu về vốn chủ sở hữu bình quân của doanh nghiệp. Để làm điều này, bạn cần có thông tin về vốn chủ sở hữu đầu kỳ và vốn chủ sở hữu cuối kỳ. Tính vốn chủ sở hữu bình quân bằng cách áp dụng công thức sau: Vốn chủ sở hữu bình quân = (Vốn chủ sở hữu đầu kỳ + Vốn chủ sở hữu cuối kỳ) / 2
• Bước 3: Sau đó bạn sử dụng các số liệu đã tìm được phía trên để thay vào công thức tính ROE sau: ROE = (Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở hữu) × 100%

Trong đó:

• Lợi nhuận sau thuế là lợi nhuận ròng mà một công ty tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định sau khi đã trừ đi các chi phí liên quan.
• Vốn chủ sở hữu là phần vốn mà công ty tự bỏ ra hoặc là phần chênh lệch giữa tài sản và nợ phải trả của công ty. Đây là số tiền còn lại nếu một công ty quyết định thanh toán các khoản nợ của mình tại một thời điểm nhất định.

Việc tính toán ROE theo cách này giúp giảm thiểu tình trạng không khớp giữa báo cáo thu nhập và bảng cân đối kế toán, từ đó đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của chỉ số ROE.

Chỉ số ROE được sử dụng như thế nào trong thực tế?

Trên thực tế, ROE được sử dụng trong nhiều cách khác nhau để giúp nhà đầu tư, ngân hàng và các chuyên gia tài chính đánh giá sức khỏe tài chính và tiềm năng tăng trưởng của một doanh nghiệp. Hãy xem xét các ứng dụng thực tế của chỉ số ROE ngay dưới đây.

Sử dụng chỉ số ROE để chọn ra những doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng tốt

ROE còn có thể giúp dự đoán tốc độ tăng trưởng trong tương lai. Bằng cách kết hợp ROE với tỷ lệ tái đầu tư, nhà đầu tư có thể tính toán được tốc độ tăng trưởng dự kiến của doanh nghiệp.

Tốc độ tăng trưởng (g) của doanh nghiệp được tính theo công thức:

• g = ROE x Tỷ lệ tái đầu tư

Tỷ lệ tái đầu tư là tỷ lệ phần lợi nhuận còn lại sau khi trích chi trả cổ tức cho cổ đông. Điều này cho thấy phần lợi nhuận đó sẽ được sử dụng để tái đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

• Tỷ lệ tái đầu tư (%) = (1 – Tỷ lệ chi trả cổ tức)

Tuy nhiên, khi sử dụng ROE để đánh giá tốc độ tăng trưởng, cần lưu ý rằng chỉ số này nên được kết hợp với các chỉ số khác như ROA (Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản), EPS (Lợi nhuận trên cổ phiếu) và P/E (Tỷ lệ giá trên lợi nhuận) để có cái nhìn tổng quan và chính xác về tình hình tài chính và tăng trưởng của doanh nghiệp.

Ví dụ: Nếu hai công ty có cùng ROE = 10%, nhưng công ty A chỉ trả cổ tức 20% trong khi công ty B trả 40%, tốc độ tăng trưởng của công ty A sẽ là:

• (10% x [1 – 20%]) = 8%
• Trong khi công ty B là (10% x [1 – 40%]) = 6%

Kết quả cho thấy, mặc dù công ty A có mức trả cổ tức thấp hơn, nhưng lại có tốc độ tăng trưởng cao hơn. Điều này cho thấy công ty A có khả năng phát triển tốt trong tương lai. Nếu bạn định đầu tư dài hạn, cổ phiếu của công ty A sẽ hấp dẫn hơn cổ phiếu của công ty B. Tuy nhiên, để đưa ra nhận định chính xác, cần phân tích thêm các tiêu chí khác.

Đánh giá khả năng tạo ra lợi nhuận của một doanh nghiệp bất kỳ

Hiệu quả sử dụng vốn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị mà cổ đông nhận được. Để đánh giá khả năng tạo giá trị cho cổ đông, nhà đầu tư thường so sánh chỉ số ROE với tỷ suất sinh lợi kỳ vọng khi mua cổ phần công ty (chi phí sử dụng vốn cổ phần).

• Chỉ số ROE nhỏ hơn chi phí sử dụng vốn cổ phần: Điều này cho thấy doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả và đang giảm sút so với kỳ vọng ban đầu của nhà đầu tư. Trong trường hợp này, cần cân nhắc lại khoản đầu tư, vì nếu doanh nghiệp không có sự cải thiện trong tương lai, bạn có thể gánh chịu rủi ro khi nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp.
• Chỉ số ROE lớn hơn chi phí sử dụng vốn cổ phần: Điều này cho thấy công ty đang hoạt động rất tốt, biết cách tái đầu tư thu nhập và tạo giá trị vượt quá sự kỳ vọng ban đầu. Trong trường hợp này, công ty có khả năng tạo ra lợi nhuận tốt cho cổ đông.

Nhận diện doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh cao với các đối thủ cùng ngành trong tương lai

Các doanh nghiệp đầu ngành, thương hiệu nổi tiếng và áp dụng công nghệ mới thường có ưu thế cạnh tranh so với các đối thủ khác. Điều này giúp họ đạt được lợi nhuận cao hơn và dẫn đến chỉ số ROE cũng cao hơn so với trung bình trong ngành.

Ngoài ra, khi có vị thế đầu ngành và thương hiệu mạnh, các doanh nghiệp có khả năng thiết lập giá cao hơn so với đối thủ. Điều này cho phép họ đạt được lợi nhuận cao và duy trì mức ROE ở mức đáng chú ý. Vì vậy, đầu tư vào các doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh cao và bền vững có thể mang lại lợi nhuận hấp dẫn và tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn.

Chỉ số ROE bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?

Chỉ số ROE (Return on Equity) có thể được phân tích và bóc tách thành các yếu tố thành phần thông qua mô hình Dupont. Mô hình Dupont cho phép nhà đầu tư hiểu rõ bản chất sự biến động của chỉ số ROE và dự đoán tỷ suất lợi nhuận trong các năm tiếp theo. Cụ thể như sau:

Như vậy, để thay đổi chỉ số ROE, doanh nghiệp cần tác động tới một trong ba yếu tố: tỷ suất lợi nhuận ròng, vòng quay tài sản và đòn bẩy tài chính. Trong đó:

• Tỷ suất lợi nhuận ròng: Được tính bằng công thức (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu), tỷ suất lợi nhuận ròng cho thấy mức lợi nhuận được tạo ra từ một đồng doanh thu. Khi chỉ số này tăng, cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả, có lợi thế cạnh tranh, có thể tăng giá bán hoặc giảm chi phí để tăng lợi nhuận trên một đơn vị sản phẩm.
• Vòng quay tài sản: Được tính bằng công thức (Doanh thu / Tổng tài sản), vòng quay tài sản là thước đo hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Khi chỉ số này tăng, doanh nghiệp đang tạo ra nhiều doanh thu hơn từ tài sản sẵn có, cho thấy khả năng tận dụng tài sản và quản lý hoạt động kinh doanh tốt hơn.
• Đòn bẩy tài chính: Được tính bằng công thức (Tổng tài sản / Vốn chủ sở hữu), chỉ số đòn bẩy tài chính thể hiện mối quan hệ giữa tổng tài sản và nguồn vốn sẵn có của doanh nghiệp. Khi chỉ số này tăng, doanh nghiệp đang vay vốn bên ngoài nhiều hơn để sản xuất và kinh doanh. Đòn bẩy tài chính có thể tăng ROE nếu doanh nghiệp sử dụng vốn vay để tạo ra lợi nhuận cao hơn chi phí vay.

Ứng dụng chỉ số ROE vào lĩnh vực đầu tư chứng khoán

Chỉ số Return On Equity (ROE) phản ánh mức độ hiệu quả trong việc sử dụng vốn của một doanh nghiệp và được coi là một trong các tiêu chí quan trọng để đánh giá tiềm năng của công ty và lựa chọn cổ phiếu tốt từ phía các nhà đầu tư.

Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt?

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, ta có thể thấy mức ROE trung bình của nhóm doanh nghiệp dịch vụ công nghiệp khoảng 8,5%, trong khi doanh nghiệp xây dựng và cung cấp vật liệu xây dựng có ROE 11,6%.

Đặc biệt, các doanh nghiệp bán lẻ có tỷ lệ ROE cao hơn đáng kể, ở mức 25,6%. Sự khác nhau này phụ thuộc vào mức độ thâm dụng vốn trong hoạt động kinh doanh để tạo ra lợi nhuận. Một nguyên tắc chung trong việc đánh giá doanh nghiệp là tìm kiếm các công ty có tỷ suất ROE bằng hoặc cao hơn mức trung bình của ngành.

Thận trọng khi đầu tư vào những doanh nghiệp có chỉ số ROE quá cao

Điểm đáng lưu ý là trong một số trường hợp, doanh nghiệp có chỉ số ROE cực kỳ cao có thể được xem là một dấu hiệu tích cực nếu đi kèm với lợi nhuận ròng đáng kể so với vốn chủ sở hữu, cho thấy hoạt động của công ty đang mạnh mẽ.

Tuy nhiên, thông thường, chỉ số ROE cực cao thường phản ánh tình trạng vốn chủ sở hữu nhỏ hơn so với lợi nhuận ròng, đồng thời điều này có thể tạo ra một số rủi ro. Dưới đây là những lý giải cho những rủi ro này:

• Lợi nhuận không nhất quán: Một chỉ số ROE cao có thể ẩn chứa vấn đề lợi nhuận không nhất quán. Ví dụ, nếu một công ty không có lãi suốt một số năm, các khoản lỗ hàng năm được ghi nhận trong phần vốn chủ sở hữu dưới dạng “lỗ giữ lại”. Các khoản lỗ này là giá trị âm và làm giảm vốn cổ đông. Nếu công ty sau đó có lãi trở lại, mẫu số trong tính toán ROE tại thời điểm hiện tại sẽ nhỏ do các khoản lỗ trước đó. Điều này có thể làm tăng một cách không chính xác chỉ số ROE.
• Vấn đề liên quan đến nợ: Một nguyên nhân khác dẫn đến chỉ số ROE cao là việc sử dụng nợ. Ví dụ, nếu công ty sử dụng nhiều vay nợ, nó có thể làm tăng ROE vì vốn chủ sở hữu là tài sản trừ đi nợ. Tuy nhiên, khi công ty có quá nhiều nợ, vốn chủ sở hữu có thể giảm.
• Thu nhập ròng âm: Chú ý rằng thu nhập ròng âm và vốn chủ sở hữu âm có thể tạo ra một chỉ số ROE cao một cách giả tạo. Do đó, nếu một công ty ghi nhận lỗ ròng hoặc có vốn chủ sở hữu âm, không nên sử dụng chỉ số ROE. Trong mọi trường hợp, mức ROE âm hoặc cực cao nên được coi là một dấu hiệu cảnh báo đáng để xem xét kỹ càng hơn.

Những mặt hạn chế của ROE trong đầu tư chứng khoán

ROE (Return On Equity) là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu suất tài chính của một công ty, nhưng nó cũng có những hạn chế cần được lưu ý. Dưới đây là những mặt hạn chế của ROE:

• Ảnh hưởng của chính sách kế toán: ROE có thể bị ảnh hưởng bởi các chính sách kế toán của công ty. Ví dụ, việc tăng hoặc giảm nguồn vốn vào quỹ dự phòng có thể làm thay đổi lợi nhuận ròng và làm biến động ROE. Ngoài ra, việc mua lại cổ phiếu của công ty cũng có thể làm giảm số lượng cổ phiếu lưu hành và làm tăng ROE một cách nhân tạo.
• Không ổn định và không phản ánh chính xác: ROE có thể thay đổi theo từng giai đoạn và không phản ánh chính xác tình trạng tài chính của công ty. Các chỉ số lợi nhuận hàng quý và lợi nhuận hàng năm có thể biến đổi do chính sách kinh doanh và chiến lược của công ty. Do đó, việc sử dụng ROE duy nhất để đánh giá tiềm năng của một doanh nghiệp có thể gặp khó khăn.
• Không tính đến tài sản vô hình: ROE chỉ tập trung vào lợi nhuận sau thuế và vốn chủ sở hữu, không tính đến giá trị của tài sản vô hình như bản quyền, phát minh, nhãn hiệu và các yếu tố vô hình khác. Do đó, ROE không phản ánh đầy đủ lợi thế cạnh tranh và tiềm năng phát triển của một công ty.
• Chỉ số ROE có thể bị làm cho sai lệch: Chỉ số ROE có thể bị biến đổi và gây sai lệch khi doanh nghiệp tự mua lại cổ phiếu của chính mình phát hành từ thị trường để giảm vốn chủ sở hữu. Khi lợi nhuận sau thuế không thay đổi và vốn chủ sở hữu giảm, chỉ số ROE sẽ tăng lên. Tuy nhiên, chỉ số ROE như vậy không phản ánh đúng năng lực thực tế của doanh nghiệp. Nếu chỉ tập trung vào ROE mà bỏ qua các yếu tố khác, nhà đầu tư có thể mắc lỗi trong việc phân tích và đánh giá cổ phiếu.

Trong đánh giá đầu tư chứng khoán, không nên dựa chỉ duy nhất vào ROE mà cần kết hợp nhiều chỉ số khác nhau để có cái nhìn toàn diện về công ty. Mỗi chỉ số đều có lợi thế riêng và phản ánh một mặt khác nhau của doanh nghiệp. Việc sử dụng nhiều chỉ số cùng nhau sẽ giúp nhà đầu tư có quyết định đầu tư chính xác và toàn diện hơn.

Tổng kết

Như vậy, bài viết trên của VayOnlineNhanh đã cung cấp toàn bộ thông tin giúp bạn hiểu rõ ROE là gì cũng như cách tính ROE. Hy vòng qua những chia sẻ này, bạn có thể áp dụng chỉ số ROE một cách hiệu quả nhất để đem về lợi nhuân cao cho các hoạt động đầu tư sắp tới.