Biến phí là gì, cách tính biến phí như thế nào?

Trong lĩnh vực tài chính và kinh doanh, khái niệm “biến phí” đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và tính toán các chi phí liên quan đến sản phẩm hoặc dịch vụ.

Vậy biến phí là gì? Cấch tính biến phí như thế nào? Đóng vai trò như thế nào trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp? Tất cả những thắc mắc trên sẽ được VayOnlineNhanh giải đáp chi tiế trong bài viết sau.

Biến phí là gì?

Biến phí hay chi phí biến đổi là một trong các thành phần chi phí của một doanh nghiệp, và tỷ lệ của chúng sẽ thay đổi tùy thuộc vào sự thay đổi sản lượng sản xuất.

Thông thường, biến phí được liên kết với các hoạt động sản xuất và kinh doanh trực tiếp, bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, và nhiều khoản mục khác.

Biến phí có ảnh hưởng đáng kể đến các kết quả báo cáo tài chính của doanh nghiệp, bao gồm lợi nhuận gộp, lợi nhuận ròng, doanh thu, và các chỉ số tài chính khác. Việc hiểu rõ và quản lý biến phí là một yếu tố quan trọng để doanh nghiệp có thể đạt được hiệu suất tài chính tốt và tối ưu hóa lợi nhuận.

Đặc điểm của biến phí

Để hiểu rõ hơn biến phí là gì và so sánh sự khác nhau giữa loại phí này và các dạng phí khác, cần hiểu rõ về những đặc điểm cơ bản của biến phí. Dưới đây là các đặc điểm quan trọng của biến phí:

• Biến phí là các chi phí luôn thay đổi: Biến phí thường biến đổi trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp, và sự biến đổi này phụ thuộc vào sự thay đổi của sản lượng sản xuất.
• Tổng biến phí thay đổi, nhưng biến phí đơn vị không đổi: Khi mức độ hoạt động thay đổi, tổng biến phí sẽ thay đổi tương ứng. Tuy nhiên, biến phí đơn vị (biến phí trên mỗi đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ) sẽ không thay đổi.
• Biến phí bằng 0 khi không có hoạt động: Nếu không có bất kỳ hoạt động nào diễn ra, biến phí sẽ bằng 0. Điều này phản ánh rằng các chi phí biến phí chỉ phát sinh khi có sự hoạt động sản xuất hoặc kinh doanh.
• Tương quan tỷ lệ thuận với mức độ hoạt động: Sự biến động của biến phí sẽ tỷ lệ thuận với mức độ hoạt động trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Khi mức độ hoạt động tăng, biến phí cũng tăng theo và ngược lại.

Phân loại và cách tính biến phí

Biến phí tỷ lệ

Biến phí tỷ lệ là các biến phí mà sự biến động của chúng tỷ lệ thuận hoàn toàn với biến động của mức độ hoạt động của doanh nghiệp. Các loại biến phí tỷ lệ bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí hoa hồng bán hàng và chi phí bao bì sản phẩm. Công thức tính biến phí tỷ lệ là:

• Y = bX

Trong đó:

• Y: tổng biến phí của doanh nghiệp.
• b: biến phí trên một đơn vị hoạt động.
• X: mức độ hoạt động của doanh nghiệp.

Để kiểm soát biến phí tỷ lệ, chủ doanh nghiệp cần rà soát và kiểm tra cẩn thận các biến phí trên một đơn vị hoạt động.

Biến phí cấp bậc

Biến phí cấp bậc là các biến phí thay đổi khi mức độ hoạt động của doanh nghiệp đạt đến một giới hạn nhất định. Các loại biến phí cấp bậc bao gồm chi phí lương công nhân và chi phí điện năng. Biến phí cấp bậc có quan hệ tỷ lệ nhưng không tuyến tính với mức độ hoạt động. Chúng cho phép chi phí thay đổi để phù hợp với mức độ hoạt động mới và quy mô sản xuất, máy móc và thiết bị.

Ví dụ cách tính biến phí

Một doanh nghiệp A trung bình cần 5 nhân viên kiểm tra chất lượng cho một chuyền sản xuất, với mức lương trả cho mỗi nhân viên là 8 triệu đồng/tháng.

Nếu công ty quyết định mở rộng quy mô sản xuất bằng cách thêm 1 chuyền, số lượng nhân viên kiểm tra sẽ tăng lên 10 người và điều này đồng nghĩa với việc chi phí thuê nhân viên sẽ tăng lên là 10 * 8 triệu đồng/tháng, tức là 80 triệu đồng/tháng.

Với quyết định tiếp tục mở thêm 2 hoặc 3 chuyền sản xuất, số lượng nhân viên và chi phí sẽ tiếp tục tăng lên. Đây được gọi là biến phí cấp bậc của công ty, là loại chi phí chỉ tăng lên khi mức độ hoạt động vượt quá quy mô của 1 chuyền sản xuất/5 nhân viên.

Thông qua việc hiểu rõ về biến phí cấp bậc này, doanh nghiệp có thể quản lý và dự đoán chi phí một cách hiệu quả trong quá trình mở rộng quy mô sản xuất.

Phân biệt biến phí và định phí

Khi đã biết được biến phí là gì, bạn cần phải phân biệt được sự khác nhau giữa nó và định phí vì hiện nay có rất nhiều người nhầm lẫn giữa 2 khái niệm này. Sự khác nhau giữa định phí và biến phí như sau:

Biến phí

Định phí

Trong các doanh nghiệp về sản xuất thì biến phí sẽ bao gồm những yếu tố như: Chi phí về nguyên vật liệu, chi phí về nhân công, chi phí về mua phụ tùng sửa chữa máy móc,  chi phí về điện nước… Những loại chi phí này sẽ có sự thay đổi phụ thuộc vào sự biến động về mức độ hoạt động của các doanh nghiệp trong tháng kinh doanh. Đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực thương mại, biến phí bao gồm: chi phí về mặt bằng và chiết khấu hoa hồng cho người bán

Tổng mức định phí sẽ không thay đổi khi mức độ về hoạt động của doanh nghiệp thay đổi nhưng ở trong giới hạn đã định. Định phí của các doanh nghiệp sẽ được tính trên một đơn vị về sản phẩm hoặc dịch vụ đã được doanh nghiệp tạo ra. Với hoạt động của các doanh nghiệp hiện nay thì định phí thường sẽ là các khoản về chi phí phục vụ cho việc thuê tài sản, chi trả về lương nhân viên, chi phí về marketing, tổ chức đào tạo nghiên cứu sản phẩm mới…

Tổng kết

Trên đây là toàn bộ thông tin mà VayOnlineNhanh muốn cung cấp để giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm biến phí là gì. Hiểu về biến phí và cách tính toán chúng là một phần quan trọng của quản lý tài chính trong doanh nghiệp.

Nắm vững các khái niệm này sẽ giúp chúng ta xác định và kiểm soát chi phí một cách hiệu quả, tạo ra sự cân đối và bền vững trong hoạt động kinh doanh.