Tài chính là gì, ngành tài chính có vai trò như thế nào?

Tài chính là một lĩnh vực quan trọng trong quản lý và sử dụng tiền tệ, tài sản và nguồn vốn. Nó liên quan đến việc thu thập, quản lý và đầu tư vốn để đạt được các mục tiêu tài chính.

Tài chính không chỉ áp dụng cho các tổ chức kinh doanh mà còn đối với cá nhân, gia đình và cả các quốc gia. VayOnlineNhanh sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về khái niệm tài chính là gì trong bài viết dưới đây.

Tài chính là gì?

Tài chính (tiếng Anh: finance) là một phạm trù kinh tế mô tả các quan hệ phân phối cải xã hội dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình hình thành, tạo lập và phân phối các quỹ tiền tệ của các chủ thể trong nền kinh tế, nhằm đạt được mục tiêu của từng chủ thể trong các điều kiện cụ thể.

Tài chính có thể được hiểu theo hai khía cạnh. Mặt hẹp của tài chính liên quan đến hoạt động thu chi tiền tệ của chính phủ trong một quốc gia. Mặt tổng quát của tài chính liên quan đến các giao dịch vay và cho vay và ảnh hưởng đến mức cung tiền trên thị trường.

Theo quan điểm kinh tế học hiện đại, tài chính biểu thị vốn dưới dạng tiền tệ, trong các khoản tiền có thể vay mượn hoặc đóng góp vốn thông qua thị trường tài chính.

Bản chất của tài chính

Tài chính không chỉ liên quan đến các khía cạnh kinh doanh mà còn tạo nên những mối quan hệ mật thiết với các thực thể khác. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về mỗi mối quan hệ này ngay dưới đây:

Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp và ngân sách Nhà nước

Trong mối quan hệ này, Nhà nước đóng vai trò phân bổ, hỗ trợ vốn và góp vốn cổ phần cho các doanh nghiệp Nhà nước. Điều này liên quan đến việc sản xuất kinh doanh và phân chia lợi nhuận. Đồng thời, mối quan hệ tài chính này cũng phản ánh việc doanh nghiệp phải nộp thuế cho Nhà nước theo quy định.

Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp và thị trường tài chính

Mối quan hệ tài chính này thể hiện việc doanh nghiệp tìm kiếm nguồn vốn từ các tổ chức tài chính. Doanh nghiệp có thể vay vốn từ ngân hàng hoặc phát hành chứng khoán trên thị trường vốn. Đồng thời, doanh nghiệp cũng có thể đầu tư dựa trên tiền nhàn rỗi thông qua gửi tiền vào ngân hàng, đầu tư chứng khoán hoặc quỹ mở.

Quan hệ tài chính với các thị trường khác

Ngoài thị trường tài chính, tài chính còn thiết lập mối quan hệ với các thị trường khác như hàng hóa và dịch vụ. Doanh nghiệp cần sử dụng vốn để mua sắm trang thiết bị, vật tư và chi trả lương cho nhân viên. Đồng thời, thông qua khảo sát thị trường, doanh nghiệp cũng xác định nhu cầu và xu hướng thị trường để hoạch định ngân sách đầu tư và phát triển.

Quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp

Mối quan hệ tài chính này diễn ra bên trong doanh nghiệp và bao gồm việc chi trả lương, tiền công, tiền thưởng và phạt cho nhân viên. Nó cũng liên quan đến việc thanh toán giữa các bộ phận trong doanh nghiệp, phân chia lợi nhuận sau thuế và phân chia lợi tức cho cổ đông. Ngoài ra, doanh nghiệp còn hình thành các quỹ khác nhau để quản lý tài chính nội bộ.

Tài chính ra đời như thế nào?

Hiểu rõ tài chính là gì cũng như quá trình hình thành và phát triển của tài chính là cần thiết để có cái nhìn toàn diện về vai trò và tầm quan trọng của lĩnh vực này trong hoạt động kinh tế của một quốc gia. Cụ thể như sau:

Do sản xuất hàng hóa và tiền tệ

Sự ra đời của tài chính được gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế xã hội, khi xã hội bắt đầu phân công lao động và có sự sở hữu khác nhau về tài nguyên sản xuất và sản phẩm lao động. Khi đó, nền sản xuất hàng hóa ra đời và tiền tệ xuất hiện.

Các quỹ tiền tệ được tạo lập và được sử dụng bởi các tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội hoặc cá nhân nhằm mục đích tiêu dùng và đầu tư phát triển kinh tế-xã hội. Các quan hệ kinh tế này đã tạo ra lĩnh vực tài chính.

Trong quá trình sản xuất hàng hóa và trao đổi, tiền tệ xuất hiện như một yêu cầu khách quan cần thiết để đo lường và trao đổi giá trị. Hình thức tiền tệ đã được các chủ thể trong xã hội sử dụng để phân phối sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân, tạo ra các quỹ tiền tệ riêng phục vụ cho mục đích của từng chủ thể.

Do sự xuất hiện của Nhà nước

Sự xuất hiện của Nhà nước đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển của hoạt động tài chính. Nhà nước, thông qua chức năng và quyền lực của mình, đã tạo lập quỹ ngân sách nhà nước thông qua việc phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá trị.

Điều này đã hình thành lĩnh vực tài chính nhà nước, thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa và mở rộng phạm vi hoạt động của tài chính.

Hoạt động phân phối tài chính là khách quan, nhưng nó dưới sự chi phối trực tiếp hoặc gián tiếp của Nhà nước thông qua các chính sách kinh tế được ban hành và áp dụng (chẳng hạn như chính sách thuế và chính sách tiền tệ).

Nhà nước, thông qua quyền lực chính trị và hệ thống chính sách và chế độ, đã tạo ra môi trường pháp lý cho hoạt động tài chính. Đồng thời, Nhà nước kiểm soát quá trình đúc tiền, in tiền và lưu thông tiền tệ.

Tài chính có vai trò ra sao?

Tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối sản phẩm quốc dân bằng cách tạo ra quỹ tiền tệ cho các khâu của hệ thống tài chính. Quỹ tiền tệ Nhà nước được sử dụng để thực hiện các mục tiêu xã hội và đóng góp vào quá trình phân phối kinh tế.

Ngoài ra, tài chính cũng có vai trò quản lý và điều tiết nền kinh tế ở mức độ vĩ mô thông qua ảnh hưởng đến các quan hệ kinh tế và định hướng của Nhà nước. Nó hướng dẫn doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh phù hợp với chính sách kinh tế của Nhà nước. Đồng thời, tài chính giúp kiểm soát và điều chỉnh các mối quan hệ kinh tế, đảm bảo sự thích ứng với biến động của nền kinh tế.

Với vai trò này, tài chính không chỉ đóng góp vào việc phân phối sản phẩm quốc dân mà còn góp phần quan trọng trong quản lý và điều tiết toàn bộ hệ thống kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và ổn định của nền kinh tế.

Những chức năng của tài chính

Để hiểu rõ hơn tài chính là gì thì chúng ta sẽ tìm hiểu về 3 chức năng cơ bản của nó ngay bên dưới đây:

Huy động vốn

Chức năng huy động vốn trong tài chính là khả năng khai thác các nguồn tiền nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế. Quá trình huy động vốn phải tuân theo cơ chế thị trường, quan hệ cung cầu và giá trị của tiền tệ tại thời điểm đó. Nó phụ thuộc vào môi trường kinh tế và có thể nhanh chóng hơn trong thời kì kinh tế hưng thịnh và khó khăn hơn trong thời kì khủng hoảng.

Phân phối tài chính

Chức năng phân phối tài chính liên quan đến việc phân chia nguồn tiền cho các mục đích khác nhau. Quá trình này được thực hiện bởi các chủ thể như Nhà nước, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân và tổ chức xã hội. Phân phối tài chính bao gồm phân phối lần đầu và phân phối lại.

• Phân phối lần đầu: Đây là quá trình phân phối tiền tệ trong lĩnh vực sản xuất, trong đó nguồn tiền được chuyển đổi thành tiền lương cho nhân viên và doanh thu cho doanh nghiệp.

• Phân phối lại: Đây là quá trình tiếp tục phân phối thu nhập từ phân phối lần đầu để đáp ứng nhu cầu của toàn xã hội. Nguồn tiền được sử dụng để cho vay, đầu tư, tiết kiệm và tạo ra giá trị cho nền kinh tế.

Giám sát tài chính

Chức năng giám sát tài chính nhằm kiểm tra quá trình luân chuyển của nguồn tiền để đảm bảo thực hiện các mục tiêu đã đề ra trước đó. Quá trình này thường được thực hiện thông qua phân tích các chỉ tiêu tài chính tổng hợp của hoạt động tài chính.

Chức năng giám sát tài chính là một công cụ quan trọng để kiểm soát quá trình phân bổ nguồn tiền trong xã hội và đảm bảo hiệu quả của các hoạt động tài chính.

Trên thực tế, các chức năng này tương tác và tương thích với nhau trong quá trình hoạt động của tài chính. Huy động vốn đáp ứng nhu cầu tài chính, phân phối tài chính chia sẻ nguồn tiền cho các mục tiêu khác nhau và giám sát tài chính đảm bảo quá trình hoạt động diễn ra một cách hiệu quả và bền vững.

Tìm hiểu hệ thống tài chính là gì?

Hệ thống tài chính là một mạng lưới phức tạp bao gồm các trung gian tài chính như tổ chức tín dụng, tổ chức tiết kiệm và cho vay, bảo hiểm, cùng với thị trường tài chính như thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Đây là nơi diễn ra các giao dịch và trao đổi của nhiều công cụ tài chính khác nhau như tiền gửi, tín phiếu, thương phiếu, cổ phiếu và trái phiếu, liên quan đến việc tài trợ tín dụng.

Hoạt động của hệ thống tài chính không chỉ giới hạn trong phạm vi quốc gia mà còn có tầm ảnh hưởng toàn cầu. Nó bao gồm các dịch vụ, thị trường và thể chế tài chính phức tạp, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Mục tiêu của hệ thống tài chính là tạo ra một mạng lưới hiệu quả và tối ưu trong việc kết nối giữa người có nhu cầu đi vay và người có khoản tiền nhàn rỗi.

Hệ thống tài chính có vai trò quan trọng trong việc ổn định và phát triển kinh tế. Nó cung cấp các dịch vụ tài chính như cho vay, đầu tư, bảo hiểm và quản lý rủi ro, đồng thời cung cấp một kênh để người dân và doanh nghiệp có thể vận động và sử dụng nguồn tiền một cách hiệu quả.

Những thành phần cơ bản cấu tạo nên hệ thống tài chính

Hệ thống tài chính bao gồm các thành phần chính sau: Tài chính công, tài chính doanh nghiệp, tài chính cá nhân – hộ gia đình và tài chính quốc tế. Mỗi thành phần sẽ đảm nhận một nhiệm vụ riêng trong việc quản lý và phân phối tài chính.

Tài chính công

Tài chính công bao gồm tất cả các hoạt động thu chi được sử dụng bằng tiền của Nhà nước để thực thi. Nó phản ánh hệ thống quan hệ kinh tế phát triển trong việc tạo lập, sử dụng quỹ công và thực hiện các chức năng của Nhà nước để đáp ứng nhu cầu, lợi ích và sự phát triển của xã hội.

Tài chính doanh nghiệp

Tài chính doanh nghiệp là hệ thống phản ánh sự luân chuyển của các nguồn tài chính trong quá trình phân phối, tạo lập và sử dụng quỹ tiền nhằm phục vụ cho các hoạt động sản xuất và kinh doanh trong doanh nghiệp.

Nó bao gồm việc sử dụng đòn bẩy tài chính để tăng thu nhập và lợi nhuận của doanh nghiệp. Để quản lý tài chính doanh nghiệp, cần có báo cáo tài chính và kế toán tài chính đáng tin cậy.

Tài chính cá nhân – hộ gia đình

Tài chính cá nhân và hộ gia đình liên quan đến việc phân tích tình hình tài chính hiện tại của một cá nhân hoặc một hộ gia đình. Nó bao gồm việc dự đoán và quản lý các nhu cầu tài chính ngắn hạn và dài hạn, xây dựng kế hoạch để đáp ứng những nhu cầu đó trong giới hạn tài chính cá nhân. Tài chính cá nhân – hộ gia đình phụ thuộc vào thu nhập, nhu cầu sống, mục tiêu và mong muốn cá nhân.

Tài chính quốc tế

Tài chính quốc tế là một hệ thống phản ánh mối quan hệ kinh tế giữa các chủ thể của các quốc gia và giữa các tổ chức tài chính quốc tế với các quốc gia thành viên. Nó liên quan đến trao đổi mua bán hàng hóa, dịch vụ và chuyển dòng vốn giữa các quốc gia. Tài chính quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác và phát triển kinh tế toàn cầu.

Các thành phần này cùng hợp tác và tương tác để tạo nên hệ thống tài chính toàn diện, đảm bảo quản lý, phân phối và điều tiết tài chính một cách hiệu quả cho cả quốc gia và toàn cầu.

Tổng kết

Với những thông tin được cung cấp trong bài viết trên của VayOnlineNhanh, chắc hẳn bạn đã biết được tài chính là gì cũng như vai trò và chức năng của nó đối với nền kinh tế.

Với công nghệ ngày càng phát triển vượt bậc hơn, ngành tài chính sẽ hướng đến số hóa, chuyển đổi số và cá nhân hóa cho nhiều dịch vụ hơn trong tương lai.